ถังเช่า (เพียงอยากให้รู้)

สมุนไพรตังถั่งเช่า : Cordyceps Sinensis

จากคลิปเสียงปริศนาที่แพร่ระบาดไปทั่วสื่อชุมชนต่างๆ ฮือฮาจนคำว่า "ถั่งเช่า" เป็นที่รับรู้ของคนค่อนประเทศ เพียงแต่ส่วนมากไม่คุ้นเคยรูปร่างหน้าตาจนถึงสรรพคุณจริงๆของสมุนไพรชนิดนี้
คำว่า ตังถั่งแห่เช่า หรือ ตังถั่งเช่า หรือ ถั่งเช่า () สมุนไพรจีนที่รู้จักกันมา นมนาน เป็นคำจีนแต้จิ๋ว แปลว่า หญ้าหนอน เนื่องจากรูปร่างคล้ายตัวหนอนประการหนึ่ง อีกประการคือที่มาของชาติกำเนิด มีความสัมพันธ์กับตัวหนอนอย่างใกล้ชิด

มีคำจำกัดความว่า "ฤดูหนาวเป็นหนอน ฤดูร้อนเป็นหญ้า" บ่งบอกถึงการที่หนอนผีเสื้อ จากบริเวณที่ราบสูงทิเบต ซึ่งจำศีลอยู่ใต้ดินในฤดูหนาวอันเยือกเย็น ถูกสปอร์ของเห็ดราอาศัยเป็นปรสิตและเติบโตสร้างเส้นใยออกมาทางส่วนหัวของตัวหนอน ซึ่งหนอนชนิดนี้จะเติบโตใต้ภูเขาหิมะตลอดฤดูหนาว จนย่างเข้าฤดูน้ำแข็งละลาย สปอร์จะถูกพัดไปพร้อมกับสายน้ำ ผ่านไปตามพื้นดิน ตัวหนอนเหล่านี้ก็จะกินสปอร์ที่พัดมา และเมื่อถึงฤดูร้อน สปอร์ก็เริ่มผลิเป็นเห็ดออกจากท้องของตัวหนอนออกจากปากของมัน เห็ดเหล่านี้เมื่องอกขึ้นสู่พื้นดินรับแสงอาทิตย์ จึง กลายเป็นสมุนไพรตังถั่งเช่าที่มีสรรพคุณเลื่องลือ

เห็ดถั่งเช่าพบมากในทิเบต มณฑลชิงไห่ มณฑลเสฉวน มณฑลกานซู มณฑลยูนาน และแถบเทือกเขาหิมาลัยในอินเดีย ภูฏาน และเนปาล เห็ดนี้มีสรรพคุณในการเพิ่มสมรรถภาพทางเพศ และเชื่อว่ารักษามะเร็งได้ จึงมีความต้องการในท้องตลาดสูงทำให้ถั่งเช่าแพงปานทองคำ (ราคากิโลกรัมละ 120,000 บาท จนถึงกว่า 2 ล้านบาท ตามแต่คุณภาพ) และมักถูกซื้อเป็นของขวัญแต่งงาน

ห้องทดลองบางแห่งไม่ลังเลที่จะเรียกมันว่ายาอายุวัฒนะ งานวิจัยทางวิทยาศาสตร์ทำให้เรารู้เกี่ยวกับตังถั่งเช่ามากขึ้น โดยเฉพาะหลังโรคซาร์ระบาดในปี 2003 หลายคนใช้เป็นยารักษาโรค แม้แต่แพทย์ตะวันตกยังใช้ถั่งเช่า โดยหญ้าถั่งเช่าดีที่สุดมาจากทิเบต ที่มหาวิทยาลัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งฮ่องกง และทีมนักชีววิทยา ใช้เวลาหลายปีศึกษาพบว่าถั่งเช่าที่เป็นส่วนผสมระหว่างแมลงกับเห็ด จนสร้างความตื่นตะลึงกับวงการวิทยาศาสตร์ โดยเฉพาะสรรพคุณเด่นของตังถั่งเช่าที่ช่วยบำรุงร่างกาย รักษาอาการอ่อนเพลีย โรคเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ ภูมิแพ้ และบำรุงไต จนเริ่มได้รับความนิยมมากกว่าโสม

ถั่งเช่าในเมนูพระกระโดดกำแพงบางตำราให้สรรพคุณการบำรุงปอด บำรุงไต ขยายหลอดลมเพิ่มเซลล์ออกซิเจนมีพลัง ทำให้เข้มแข็งอดทน จนเป็นที่นิยมในหมู่นักกีฬาจีน
อาหารที่ประกอบด้วยถั่งเช่าบางสูตรที่ตกทอดกันมาแต่โบราณ ซึ่งในสมัยก่อนคนจีนเห็นเป็นของธรรมดาสามัญ ไม่ได้แพงจนมีแต่บรรดาเศรษฐีถึงจะมีปัญญากิน จึงขอยกตัวอย่างสูตรอาหารที่มีถั่งเช่าเป็นส่วนประกอบ

พระกระโดดกำแพง

หรือ
ถังเช่าตุ๋นกระเพาะปลา

เครื่องปรุง

กระเพาะปลาชนิดดี (ฮวยกาเผีย) 200 กรัม
ไก่แก่     1 กิโลกรัม
กระดูกสันหลังหมู(เอียเล้ง) 1/2 กิโลกรัม
ขาหมู     1/2 กิโลกรัม
เกลือ     2 ช้อนชา
ถั่งเช่า     6 เส้น
น้ำเปล่า    1 1/2 ลิตร

วิธีทำ

1.เตรียมกระเพาะปลาต้มหรือนึ่งใส่ขิงเพื่อดับคาวนาน 30 นาที ทำความสะอาด ตึงเส้นดำในกระเพาะออกให้หมด ขยำหลายๆน้ำให้หมดมัน ต้มอีกครั้งจนนุ่มบาน แล้วแช่ไว้อีก 24 ชั่วโมง
2.สับไก่ ขาหมู และสันหลังหมู เป็นชิ้นโต ล้างให้หมดเลือด ลวกน้ำเดือด เคี่ยวด้วยไฟรุมๆประมาณ 2 ชั่วโมง ช้อนฟองทิ้งให้น้ำซุปใส รอให้เย็นแล้วกรองด้วยผ้าขาวบางให้ใส
3.ถั่งเช่าทั้งหมดตุ๋นในน้ำซุปอีก 5-6 ชั่วโมง
4.หั่นกระเพาะปลาที่เตรียมไว้แล้วเป็นชิ้นขนาด 1x1 1/2 นิ้ว ใส่ในโถตุ๋น เติมถั่งเช่าในน้ำซุปให้ท่วม นึ่งอีก 15 นาที ปรุงรสแล้วพร้อมเสิร์ฟ

ถั่งเช่าตุ๋นเป็ด

เครื่องปรุง

เนื้อแม่เป็ดแก่   250 กรัม
กระดูกสันหลังหมู 100 กรัม
ขิงแก่หั่นบาง        1 แง่งขนาดหัวแม่มือ
ถั่งเช่า     5 เส้น
เกลือ     1/2 ช้อนชา
พริกไทยป่น   1/2 ช้อนชา
เหล้าไวน์จีน เสี่ยวจิ้ว 1 ช้อนโต๊ะ
น้ำมันงา   1 ช้อนชา

วิธีทำ

1.แม่เป็ดแก่สับชิ้นโต กระดูกหมูล้างให้สะอาดจนหมดเลือด ลวกในน้ำเดือดแล้วล้างน้ำเย็นให้หมดฟองเลือด
2.ในโถตุ๋นใส่เนื้อเป็ด กระดูกหมู ขิงแก่ เหล้าไวน์ ถั่งเช่า เติมน้ำร้อนให้ท่วม นึ่งไฟกลาง 50 นาที
3.ยกออกจากหม้อนึ่ง ปรุงรสด้วยเกลือ พริกไทยป่น น้ำมันงา

สรรพคุณ

ซุปโถนี้ น้ำใสแจ๋ว รสหอมหวาน เหมาะสำหรับบำรุงปอด บำรุงหยิน ขยายหลอดลม เพิ่มออกซิเจนในร่างกายช่วยเพิ่มพลัง แก้ร้อนใน ล้างไต

ถั่งเช่าตุ๋นหูฉลาม นกเป็ดน้ำ

หูฉลามมีคุณสมบัติสร้างภูมิคุ้มกัน ต้านมะเร็ง หยุดเชื้อมะเร็งในกระแสเลือด ส่วนนกเป็ดน้ำตำราแพทย์จีนให้คุณค่าไว้สูงมาก ถึงกับยกย่องให้เป็นโสมที่มีชีวิต ส่วนถั่งเช่ามีสรรพคุณดังที่อ้างอิงว่า แก้ร้อนใน ล้างไต บำรุงปอด บำรุงหยิน ช่วยเพิ่มพลัง ขยายหลอดลมเพื่อเพิ่มออกซิเจนในร่าง

เครื่องปรุง

หูฉลาม    150 กรัม
นกเป็ดน้ำ   200 กรัม
เนื้อแดงหมู   100 กรัม
ถั่งเช่า    10 เส้น
ขิงแก่หั่นแผ่น   6 แผ่น

วิธีทำ

1.ทำความสะอาดหูฉลาม ต้มดับคาวในน้ำเดือด 20 นาที แล้วล้างน้ำเย็น ขูดลอกเศษเยื่อให้หมด
2.นกเป็ดน้ำเลือกขนอ่อนให้เกลี้ยงเกลา ล้างสะอาด
3.ถั่งเช่าแช่น้ำอุ่น 30 นาที ขัดเอาขี้ดินตามตัวออกให้หมด
4.ใส่เครื่องปรุงทั้งหมดในโถ ตุ๋นด้วยไฟอ่อน 90 นาทีจนเนื้อนกและหูฉลามนุ่ม ยกขึ้นมาปรุงรสด้วยเกลือ พริกไทยป่น

ขอบคุณ คอลัมน์ ตู้กับข้าว โดย...สุทัศน์ ศุกลรัตนเมธี ใน นสพ.แนวหน้า